تومور نخاعی چیست؟ بررسی روش های تشخیص و درمان آن

تومور نخاعی یا تومور نخاع از نگاه برخی بیماران، یک خبر بسیار بد از طرف پزشک متخصص به نظر می رسد. اما در صورتی که به نکاتی که در این مقاله به آن ها می پدازیم توجه نمایند ممکن است دیدگاه و نگرش آن ها به این نوع بیماری و عارضه به کل تغییر یابد.
ابتدا لازم است با معنای تومور بیشتر آشنا شویم. تومور چیست؟ آیا تومور همان سرطان است؟ آیا تومور کشنده است؟
قبل از هرچیزی بهتر است به شما بگوییم که تومور به هیچ وجه سرطان محسوب نمی شود چرا که تومور فقط یک توده ی کوچک یا در ابعاد بزرگ است که همچون غده سرطانی ممکن است در هرجای بدن شخص رشد به وجود بیاید ولی بر خلاف غدد سرطانی، به هیچ وجه حالت تهاجمی و کشندگی ندارد. البته در صورتی که تومور از بدن شخص کنده یا جراحی و جدا نشود ممکن است بسیار آزاردهنده باشد.
حال که با معنا و تفاوت تومور و سرطان آشنا شدیم بهتر است یکی از سخت ترین و البته نسبتا رایج تومورهایی که ممکن است در افراد به وجود بیاید، تومور نخاعی است. همانگونه که از نام این نوع تومور مشخص است، تومور نخاعی در حالات مختلف، نخاع و در برخی مواقع هم کمر و گردن را ممکن است درگیر کند و ممکن است بسیار دردآور باشد.

انواع تومورهای نخاعی

تومور نخاعی انواع مختلفی دارد که هر کدام بخشی از نخاع بیمار را درگیر می کنند. در کل انواع تومورهای نخاعی به ۷ درسته تقسیم می شوند که تعدادی از مهم ترین انواع آن را در زیر نام برده و توضیح می دهیم:

تومور نخاعی درون سخت شامه

ابتدا بهتر است یادآوری کنیم که تومورهای نخاعی در اغلب مواقع استخوان های ستون فقرات و گردن را درگیر می کنند. دسته اول از تومورهای نخاعی در داخل سخت شامه و خارج از استخوان یا خارج از نخاع ایجاد می شوند و معمولا این نوع از تومورهای نخاعی اندکی دردآورتر از سایر انواع آن هاست. دو تومور مننژیوما و همچنین تومور عصبی در نهایت در ایجاد این نوع تومور و بیماری نقش اصلی را بر عهده دارند.

تومور نخاعی خارج سخت شامه

دومین و شایع ترین نوع تومورهای نخاعی خارج یا بیرون از سخت شامه ایجاد می شوند. در این نوع از تومور نخاعی، استخوان های ستون فقرات یا مهره ها به طور کامل درگیر بیماری می شود. باید توجه داشته باشید که بالاخره هر توموری مبدا و منشا مختلفی دارد که دستورات از آن نواحی بدن به نخاع می رسد و سبب ایجاد تومور در شخص می گردد.
حال این سوال پیش می آید که منشا و مبدا ایجاد تومور نخاعی در مردان و زنان کجاست؟ بر طبق پژوهش های پزشکان متخصص و کارشناسان پزشکی، اغلب اوقات در خانم ها منشا ایجاد تومور نخاعی و ریشه ی اصلی آن در اطراف سینه یا شش ها می باشد در حالی که در آقایان این تومورها اغلب توسط پروستات و یا شش ها به وجود می آید.

تومورهای درونی نخاع

سومین و یکی دیگر از مهم ترین انواع تومورهای نخاعی درون خود نخاع شکل می گیرند که می توان آن ها را تومورهای درون نخاعی نیز نامید. در این نوع از تومورها، تمام داخل نخاع درگیر بیماری می شود و برای سلامتی نخاع بیمار تا حد زیادی مخرب محسوب می شود. بر اساس تحقیقات پزشکی انجام گرفته، مشخص گردیده است که این نوع از تومورها توسط آستروسیتومها (در کودکان و اطفال) و اپاندیموما (در افراد بزرگسال) به وجود می آیند.

علائم تومورهای نخاعی چیست؟

شایع ترین و متداول ترین علامت یا نشانه بیماری تومور نخاعی، درد شدید در قسمت مهره های کمر یا مهره های گردن شخص است. ممکن است تعجب کنید اگر به شما بگوییم که این درد به حدی شدت می یابد که حتی در برخی موارد سبب اختلالات جدی در عملکرد مثانه و همچنین روده های بیمار می گردد.
بهتر است بدانید که دردهای ناشی از ابتلا به بیماری تومورهای نخاعی اغلب در مواقع بیدار شدن صبح ها بسیار بیشتر از سایر مواقع رخ می دهد. در برخی موارد شدید تومور نخاعی، ممکن است حتی شخص دچار بی حسی یا ضعف ناگهانی نیز گردد.
بی اشتهایی و کم خوراکی یا بدخوراکی نیز از جمله دیگر علایم تومور نخاعی است. به واسطه ی همین بی اشتهایی، شخص به مرور زمان وزن زیادی را نیز از دست خواهد داد. عدم تعادل در راه رفتن یا ایستادن شخص نیز معمولا از علائم تومور نخاعی به شمار می آید. در برخی موارد نیز متاسفانه بدن بیمار به محرک های محیطی واکنش های صحیح و کامل و درستی نشان نمی دهند.
در اغلب مواقع دمای بدن یا تب شخص بیمار بالاتر از حالت نرمال اوست. بروز حالت تهوع و همچنین استفراغ نیز از جمله علائم این بیماری است. در بعضی مواقع افتادن ناگهانی شخص به روی زمین یا همان عدم کنترل تعادل نیز از علائم تومور نخاعی محسوب می شود.

در صورت بروز علائم به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

در صورتی که همه یا اغلب علائم مذکور در یک شخص مشاهده شد توصیه می کنیم حتما به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه نمایید. طبیعتا هرچقد زودتر به پزشک مراجعه شود از بروز فاجعه ای بزرگتر و بدتر شدن و پیشروی بیماری جلوگیری بهتر و بیشتری به عمل خواهد آمد و مراحل درمان نیز بسیار راحت تر و سریع تر انجام خواهند شد.
توجه داشته باشید اگر دردهای کمر در شب ها تشدید می شود حتما به پزشک مراجعه نمایید چرا که کمردرد شدید در این مواقع دقیقا از علائم تومور نخاعی است.

راه های تشخیص تومورهای نخاعی

متاسفانه به این دلیل که بسیاری از علائم بیماری تومور نخاعی کاملا مشابه برخی دیگر از بیماری های شایع و رایج و کم خطرتر هستند لذا بیماران کمتر به پزشک متخصص مراجعه می نمایند و این رفته رفته شدت بیماری را بدتر و بیشتر کرده و ممکن است درمان آن بسیار سخت تر از دیگر مواقع شود لذا بهتر است سعی کنید در مواقعی که این علائم را در بیمار مشاهده نمودید حتما برای تشخیص صحیح و درمان سریع آن اقدام به مراجعه به پزشکان متخصص نمایید.
حال این سوال پیش می آید که پزشک متخصص از طریق چه آزمایشاتی قادر به تشخیص بیماری تومور نخاعی خواهد بود؟ در زیر به طور کامل راه های تشخیص بیماری توسط پزشک را بیان نموده ایم:

تشخیص با انجام آزمایش ام آر آی

اولین و رایج ترین راه تشخیص بیماری تومور نخاعی، انجام آزمایش ام آر آی می باشد که بهترین و سریع ترین و حتی دقیق ترین راه تشخیص در این زمینه محسوب می شود. در این روش، شخص با ارائه و انجام آزمایش ام آر آی یعنی گذراندن و یا تابش میدان مغناطیسی قوی و امواج رادیویی به ستون فقرات، جهت تشخیص نوع بیماری به پزشک کمک می کند.
در این روش یک تصویر دقیق و کاملا واضح از ستون فقرات گرفته و مشخص می گردد که آیا غده یا توموری در ستون فقرات وی ایجاد شده است یا خیر؟

انجام آزمایش سی تی اسکن

دومین و متداول ترین راه و آزمایش جهت تشخیص ابتلا به تومور نخاعی، انجام تست سی تی اسکن است. در این مدل از آزمایشات نیز به روش تابش پرتوهای باریک تر تصاویر دقیقی از ستون فقرات بیمار ثبت می شود و آن ها را به پزشک متخصص ارائه می دهند. این روش شباهت های زیادی به روش آزمایش ام آر آی دارد.

 آزمایش بافت برداری

همانگونه که از اسم این نوع آزمایش مشخص است، با ابزار پزشکی خاص، اندکی از بافت ستون فقرات شخص را در آزمایشگاه مخصوص بافت برداری ارسال می کنند و در صورتی که تشخیص دهند که تومور مربوط به نخاع شخص است آن را به پزشک متخصص ارائه می دهند.
تا این لحظه با ۳ راه متداول تشخیص بیماری تومور نخاعی آشنا شدیم.

راه های درمان

حال که با علائم و انواع تومورهای نخاعی آشنا شدیم این سوال ممکن است پیش آید که در صورتی که پزشک متخصص تشخیص دهد بیماری شخص، تومور نخاعی است آیا راه حلی برای درمان آن هم وجود دارد؟ خوشبختانه با پیشرفت علم پزشکی بیماری تومور نخاعی نیز از راه های متفاوتی قابل درمان است که در ادامه به مهم ترین و رایج ترین آن ها به طور مختصر اشاره خواهیم کرد.

درمان با دارو

اولین و رایج ترین راه درمان تومور نخاعی توسط تجویز دارو انجام می شود. پزشک متخصص در این نوع درمان بنا به صلاحدید و تجربه ی پزشکی خویش، اقدام به تجویز داروهای مخصوص بیماری می کند. طول درمان این بیماری در افراد مختلف با توجه به شدت بیماری در آن ها ممکن است متفاوت باشد.
شاید برایتان این پرسش مطرح شود که با وجود درمان از طریق عمل جراحی چرا پزشک ممکن است از طریق دارو به درمان بیماری اقدام نماید؟ پاسخ این است که در اغلب مواقع پس از عمل های جراحی و حتی برخی مواقع در زمان بافت برداری از ستون فقرات شخص، التهاباتی در ستون فقرات و نواحی مربوطه به بیماری رخ می دهد که طبیعتا آزاردهنده و طاقت فرسا خواهد بود. البته ناگفته نماند که در بسیاری موارد، درمان افراد همزمان یا قبل از عمل جراحی با تجویز و مصرف داروهایی همچون کورتیکواستروئید انجام و پیگیری می شود.

درمان تومور نخاعی با عمل جراحی

دومین و شاید مهم ترین راه درمان بیماری تومور نخاعی، انجام عمل جراحی است که پس از انجام آزمایشات و معاینه های مختلف توسط پزشک صورت می گیرد. جراحی تومور نخاعی به ۲ شکل جراحی باز و همچنین جراحی بسته انجام می گیرد.
انجام عمل جراحی در بیماران مبتلا به تومور نخاعی اغلب در مواقع بروز تومور های مقدماتی از جمله آستروسیتوم ، اپندیموما و همانژیووبلاستوما انجام می شود. در این نوع از عمل جراحی، تومورهای موجود به طور کامل از اطراف نخاع و ستون فقرات شخص جدا می شوند.
یکی از عوارض یا مشکلات رایجی که اغلب پس از انجام عمل جراحی در افراد پیش می آید، التهاب هایی در ان نواحی است که خوشبختانه با مصرف داروهایی که پزشک متخصص به بیمار تجویز خواهد کرد این مشکل نیز قابل درمان است.

درمان تومور نخاعی با پرتودرمانی

در برخی مواقع که عمل جراحی بر شخص بیمار انجام می شود به دلیل باقی ماندن بافت های کوچکی از سلول های تومور روی ستون فقرات شخص، به دستور و صلاحدید پزشک، بیمار به انجام پرتودرمانی می پردازد تا آثار به جای مانده از بیماری را نیز به طور کامل از بین ببرد و به عبارتی آن را ریشه کن کند.
انجام پرتودرمانی در برخی مواقع که دست زدن یا عمل جراحی تومورها ممکن است خطرآفرین باشد، انجام می شود زیرا در این مواقع، پرتودرمانی بسیار کم خطرتر از عمل جراحی خواهد بود.

درمان تومور نخاعی با شیمی درمانی

یکی دیگر از راه های درمان تومور نخاعی و ریشه کن کردن این بیماری، انجام شیمی درمانی است. قابل ذکر است که از شیمی درمانی جهت درمان بسیاری از سرطان ها نیز بهره می گیرند. البته بهتر است بدانید که تشخیص این که بیمار باید پرتودرمانی کند و یا شیمی درمانی، کاملا بنا بر نظر پزشک متخصص بایستی انجام شود.
از آنجایی که ریزش موها، حالت تهوع و استفراغ و خستگی مفرط ممکن است پس از انجام شیمی درمانی در بیماران رخ دهد لذا بسیاری بیماران از انجام این مدل درمان اضطراب و واهمه دارند.

علل و عوامل ابتلا به تومور نخاعی

در جاهای مختلف بدن انسان ممکن است تومورها یا غددی تشکیل شوند. برخی از آن ها به راحتی قابل درمان هستند و برخی دیگر نیز به سختی. علل و یا عوامل تشکیل و به وجود آمدن برخی از آن ها مشخص است ولی برخی دیگر از تومورها هم همچنان عامل و منشا دقیقی برای ان ها پیدا نشده است و یا همچنان در حال حاضر علم پزشکی در تشخیص عوامل به وجودآورنده ی این تومورها ناتوان است.
متاسفانه در حال حاضر عواملی که سبب ابتلای شخص به تومور نخاعی می شوند نامشخص است. البته برخی متخصصان، عامل بروز این بیماری را تغییرات ناگهانی یا جهش های خاص در ژن یا ژنوم افراد می دانند. حتی این موضوع که آیا این بیماری ارثی است یا عوامل غیروراثتی دارد نیز همچنان نامشخص است.

سخن نهایی

در این مطلب با تومور نخاعی، انواع تومور نخاعی، علائم ابتلا و تشخیص بیماری تومور نخاعی و همچنین انواع راه های درمان آن آشنا شدیم. بسیاری از بیماران برای تسریع درمان و بهبود سریع تر بیماری، پس از انجام عمل های پزشکی و یا مصرف داروهای خاص دچار خستگی ها و یا ضعف هایی در بدن می شوند و لذا برخی پزشکان ورزش کردن را به این بیماران توصیه می کنند.