عوارض بعد از عمل تومور هیپوفیز چیست و چه باید کرد؟

تمامی جراحی‌ها درکنار درمانی که حاصل می‌کنند، عوارضی را نیز ایجاد می‌کنند که در برخی موارد غیرقابل‌پیشگیری است. درصورتی که بعد از عمل توصیه‌های پزشکی را درست انجام دهیم، بسیاری از عوارض کنترل می‌شوند و بهبود ایده‌آل حاصل خواهد شد. اما در کنار عوارض عمومی جراحی، برخی از عارضه‌ها مختص جراحی یک بیماری خاص است. در ادامه عوارضی که بعد از عمل تومور هیپوفیز ایجادمی کند را توضیح می‌دهیم.

کاهش بینایی در اثر عمل تومور هیپوفیز

یکی از علائم اصلی وجود تومور هیپوفیز کاهش و اختلالات بینایی است. پس از انجام جراحی تومور هیپوفیز بینایی چشم اصلاح می‌شود و دوباره برمی‌گردد. ما در برخی مواقع، زمانی که تومور هیپوفیز هنوز داخل مغز بوده باعث ایجاد فشار و آسیب به اعصاب چشم شده است و حتی بعد از خروج تومور و کاهش فشار وارد به اعصاب چشم نیز، بینایی اصلاح نخواهد شد و به حالت عادی بر نمی‌گردد. علاوه بر این موضوع در برخی موارد هنگام انجام عمل جراحی تومور هیپوفیز، عصب یا کیاسمای بینایی دچار آسیب می‌شود.

دیابت بی مزه(diabetes insipidus)

دیابت بی مزه یک اختلال هورمونی است و زمانی که ترشح یک هورمون خاص به نام هورمون آنتی دیورتیک(ADH) کم می‌شود،رخ می‌دهد.به طور معمول به علت آسیبی که به قسمت پشتی غده هیپوفیز وارد شود در ترشح این هورمون اختلال ایجادمی‌شود .دراثر این عارضه حجم بالایی از ادرار در کنار شتنگی ایجاد می‌شود.دیابت بی مزه ای که در نتیجه جراحی تومور هیپوفیز ایجاد می‌شود معمولا موقتی است و بعد از یک تا سه روز از بین می‌رود.برای کنترل دیابت بی مزه و درمان آن از قرصی به نام دسموپرسین ویک اسپری داخل بینی استفاده می‌شود.

نشت مایع مغزی نخاعی (Cerebral spinal fluid leak )

در صورتی که در قائده جمجمه سوراخی ایجاد شود و پرده‌های مغز نیز سوراخ شوند، مایع مغزی نخاعی اطراف مغز نشت پیدا می‌کنند. در این حالت ممکن است مایع از طریق گوش یا بینی(مینوره)خارج شود. امکان به وجود آمدن این عارضه یک درصد است اما درصورتی که رخ دهد باید مجددا بیمار را تحت جراحی قرار دهند. در هنگام انجام جراحی درمان نشت مایع مغزی نخاعی،مواد خاصی را روی سوراخ ایجاد شده در جمجمه می‌گذارند تا بسته شود.این مواد می‌توانند از دیگر اعضای بدن گرفته شده باشند ویا مداد مصنوعی باشند. بعد از جراحی نیز با استفاده از یک سری پک مخصوص بینی راه بینی را می‌بندند و بعد از گذشت یک هفته از جراحی پک‌ها برداشته می‌شوند.

آسیب به غده هیپوفیز

درصورتی که تومورهیپوفیز بزرگ باشد امکان ایجاد این آسیب خواهد بود.معمولا بین ۱۵ الی ۱۰ درصد مواردی که تومور هیپوفیز بزرگ بوده اند این عارضه ایجاد شده است. زمانی که این عارضه رخ دهد بعد ازاتمام جراحی دارو‌هایی مانند کورتیزول،هورمون رشد،هورمون تیروئید و استروژن یا تستوسترون واجب است.

بد شکلی یا خونریزی بینی

با برداشتن استخوان یا چسبندگی که در هنگام جراحی تومور هیپوفیز رخ می‌دهد و ممکن است فرم بینی کمی تغییر کند و نیاز به جراحی ترمیمی داشته باشد. در برخی موارد نادر یعنی در حدود یک درصد، امکان دارد پس از اتمام جراحی خونریزی به‌صورت مداوم از بینی اتفاق می‌افتد. درصورتی‌که این خونریزی بیشتر از چند روز ادامه‌دار باشد ممکن است نیازمند جراحی مجدد باشیم.

سکته مغزی

شاهرگ اصلی سر یا شریان کاروتید دقیقاً در کنار غده هیپوفیز واقع شده است و امکان دارد در هنگام جراحی تومور آسیب ببیند. در نتیجه این آسیب مغز با اختلال خون‌رسانی مواجه شده و دچار سکته مغزی می‌شود. عارضه سکته مغزی خطرناک‌ترین عارضه‌ای ایست که در عمل تومور هیپوفیز رخ می‌دهد.

مننژیت

در پی نشت مایع مغزی نخاعی پرده‌های اطراف مغز عفونت می‌کنند که به این عفونت مننژیت گفته می‌شود و نیازمند درمان با آنتی‌بیوتیک است. درصورتی‌که مننژیت رخ‌داده باشد فرد علائمی نظیر سردرد، گیجی، خشکی گردن، استفراغ، عدم تحمل نور و صدا را خواهد داشت.

احتقان بینی

ترشحات و لخته‌های خون ممکن است بعد از عمل باعث پر شده حفره بینی شوند که این امر مانع عبور هوا از بینی و تنفس راحت می‌شود. در این صورت از قطره‌های کاهند التهاب و شستشو با سرم استفاده خواهد شد. از طرفی باید از دست‌کاری بینی نیز جدا خودداری کرد تا التهاب را بیشتر نکند.