هر آن چیزی که باید درباره ی تومورهای مغزی بدخیم بدانیم!

تومورهای بدخیم مغزی، نوع سرطانی تومورهای مغزی می باشند. اگر تومور مغزی در همان مغز شروع شده باشد، تومور مغزی اولیه نام می گیرد. اگر مکان اولیه ی آن قسمت دیگری از بدن باشد اما به مغز هم سرایت کرده است، در اینصورت تومور مغزی ثانویه به آنها گفته می شود. بیشتر تومورهای سرطانی، ثانویه هستند و سریع رشد می کنند. البته سرعت رشد تمامی تمومورها با یکدیگر متفاوت است.
در این مقاله اطلاعات مهمی راجب به تومورهای مغزی بدخیم توضیح داده شده است، که دانستن آن ها لازم است. با ما همراه باشید.

چرا تومورهای مغزی به وجود می آیند؟

تومور بافتی است که از کنار هم قرار گرفتن سلول های غیر طبیعی در کنار هم به وجود می آید. سلول های غیر طبیعی بیش از اندازه رشد و تکثیر می یابند و از بین نمی روند. اما سلول های طبیعی به تعداد مشخصی به وجود می آیند و پس از مدتی از بین می روند تا سلول های دیگر، جایگزین آن ها شوند. این فرایند وقتی رخ می دهد که برخی ژن ها روی کروموزوم های آسیب دیده کار نمی کنند. آسیب در ژن ها در برخی موارد، از بدو تولد وجود دارد اما در برخی دیگر، در طول زندگی در ژن ها نقص به وجود می آید. 

انواع تومورهای بدخیم مغزی

شایع ترین تومور بدخیم مغزی که ۷۸ درصد افراد مبتلا را درگیر خود کرده است، گلیوماس نام دارد. . در مغز سلول های پشتیبان کننده ای بنام گلیا وجود دارد که گلیوماس از آنها به وجود می آید. سلولهای گلیا به آستروسیتها ، سلولهای اپندیمال و سلولهای oligodendroglial (یا الیگوس) تقسیم می شوند. تومورهای گلیال شامل موارد زیر است:

• آستروسیتوما به قدری شایع است که تقریبا نیمی از تومورهای اولیه مغز و نخاع را تشکیل می دهد. آستروسیتوماها از بافت حمایتی مغز ، ایجاد می شوند. سلول هایی که از آن ها منشا می گیرند سلولهای گلیایی ستاره ای شکل به نام آستروسیت می باشد. در بسیاری از قسمت های مغز وجود می توانند وجود داشته باشند ، اما معمولاً در مخ بیشتر هستند. این نوع تومور می تواند همه ی افراد در هر سنی را درگیر خود بکند اما در مردان میانسال شیوع بیشتری دارند. بعد از این گروه آستروسیتوماهای موجود در پایه مغز، در کودکان یا افراد جوان شیوع بیشتری دارد و بیشتر تومورهای مغزی کودکان را تشکیل می دهد. در کودکان ، بیشتر این تومورها درجه پایین در نظر گرفته می شوند ، در حالی که در بزرگسالان ، بیشتر آنها درجه بالا هستند.
• اپاندیوموما نوع دیگری از تومورها می باشند که تنها دو تا سه درصد از کل تومورها را شامل می شود.  از سلولهای اپاندیمال حاصل می شوند. 
• گلیوبلاستوما مولتی فرم (GBM) که مهاجم ترین نوع تومور گلیال شناخته شده است. زیرا به سرعت رشد می کنند و به بافت های بیشتری گسترش پیدا می کنند. آنها از چندین نوع مختلف سلول مانند آستروسیت و الیگودندروسیت تشکیل می شوند.  GBM بیشتر افراد بین ۵۰ تا ۷۰ را انتخاب می کند و در آقایان بیشتر دیده می شود. 
• مدولوبلاستوما معمولاً در قسمت مخچه ی سر ایجاد می شود؛ در کودکان شیوع بیشتری دارند. تومورهای درجه بالایی هستند ، اما معمولاً به پرتودرمانی و شیمی درمانی پاسخ می دهند.
• الیگودندروگلیوم از سلولهای تولید کننده میلین گرفته شده است.

انواع دیگر این تومورها

• همانژیوبلاستوما در قسمت مخچه قرر می گیرند و برخلاف سایر تومورها رشد آرامی دارند. منبع آن ها رگ های خونی می باشد که باعث می شود اندازه بزرگتری داشته باشند. غالباً کیست هم، همراه خود به وجود می آورند. در مردان نسبت به بانوان و گروه سنی ۴۰ تا ۶۰ سال، تمایل بیشتری برای به وجود آمدن، دارند. 
• تومورهای رابدوئید بسیار تهاجمی هستند. به طوری که تمایل دارند در سراسر سیستم عصبی مرکزی گسترش یابند. اما خوشبختانه نادر هستند. آنها اغلب در چندین مکان در بدن ، به ویژه در کلیه ها ظاهر می شوند. شیوع بیشتری در کودکان خردسال دارند اما در بزرگسالا هم دیده می شوند. 

متاستاز تومور مغزی 

ممکن است در بدن برخی از افراد تومور های تشکیل شده به مغز راه یابند و در بافت مغز دوباره شروع به رشد کنند و تومور مغزی را به وجود آورند. در ادامه به برخی از تومور هایی که به مغز متاستاز می شوند اشاره خواهیم کرد:

• سرطان سینه 
• سرطان کلیه 
• سرطان کولون 
• ملانوما

علائم و نشانه هایی که ما را آگاه می کند

علائم تومور بدخیم مغز به اندازه ای که دارند و مکانی که در مغز قرار گرفته اند، بستگی دارد.  علائم تومور مغزی رایج عبارت اند از: 

• سردردهای شدید و مداوم
• تشنج 
• حالت تهوع مداوم ، استفراغ و خواب آلودگی
• تغییرات ذهنی مانند مشکلات حافظه
• تغییرات رفتاری مانند تغییر در شخصیت
• ضعف یا فلج تدریجی در یک طرف بدن
• مشکلات بینایی
• مشکلات گفتاری

اگر علائم مداوم تومور مغزی را دارید، سریعا به پزشک مراجعه کنید.

درجه بندی تومورهای مغزی

برای تعیین روش درمانی مناسب بیمار، پزشک ابتدا درجه ی تومور را بررسی می کند:

• درجه ی یک و دو : تومورهای خوش خیم و غیر سرطانی را شاکل می شود که به آرامی رشد میکنند و علاقه ای به گسترش یافتن ندارند و در یک محل باقی می مانند. چون به آرامی رشد می کنند دیرتر از خود علائم بروز می دهند و تشخیص دیر اتفاق می افتد.
• درجه ی سه و چهار : این دو درجه به تومورهای بدخیم مغزی که سرطانی تلقی می شوند، مربوط می شوند. متاسفانه رشد سریعی دارند و به بافت های دیگر بدن هم گسترش پیدا می کنند. 

روش های درمانی

روش درمان با توجه به درجه ای که تومور در فرد مبتلا ایجاد کرده است، اندازه ای که دارد و محل قرارگیری آن در مغز انتخاب می شود. هدف درمان لز بین بردن هر چه بیشتر تومور و تلاش برای برنگشتن آن می باشد. درمان های اصلی عبارتند از:

• جراحی : در جراحی قسمت کوچکی از جمجمه که درگیر تومور است را، برمیدارند، سپس بافت تومور را از آن قسمت جمجعه حذف می کنند و بعد آن قسمت جمجمه را در مغز قرار می دهند. 
• رادیوتراپی : از پرتوهای دستگاه خارجی برای از بین بردن سلولهای سرطانی پس از جراحی استفاده می شود.
• شیمی درمانی : از دارو برای از بین بردن سلولهای سرطانی پس از جراحی یا تسکین علائم با وجود برداشتن تومور، استفاده می شود.
• ایمپلنت های کارمستین (ویفرهای گلیال) : روش جدیدی برای شیمی درمانی برای برخی تومورهای درجه بالا می باشد. در این روش ایمپلنت ها به مغز وارد می شوند.
• دارو ها : همچنین  از داروها برای تسکین علائمی مانند سردرد ، تشنج و استفراغ استفاده می شود.

عوارض پس از درمان

یک سری مشکلات وجود دارد که در برخی موارد پس از درمان همچنان در فرد بیمار وجود دارند؛برخی نیز پس ماه هایا حتی سال ها به وجود می آیند. این مشکلات شاکل موارد زیر می شوند:

• تشنج
• مشکلات راه رفتن
• مشکلات گفتاری

مشکلاتی که بعد از مدت ها ممکن است رخ دهند: 

• آب مروارید
• صرع
• مشکلات تفکر ، حافظه 
• سکته مغزی که به ندرت اتفاق می افتد.

گاهی اوقات به فیزیوتراپی پس از درمان نیاز می شود تا برخی مشکلات مانند اختلال در راه رفتن از بین رود و بیمار به زندگی عادی خود برگردد. اگر در فرد بیمار پس از درمان علائم نگران کننده ای مشاهده شد، سریعا به پزشک مراجعه کنید. 

چگونه پیشگیری کنیم؟

همانطور که در ابتدای مقاله ذکر کردیم، برخی از تومورهای مغزی بدخیم به علت وجود نقص هایی در ژن ها به وجود می آید و برخی نیز در طول زندگی ایجاد می شود و از محیط منشا می گیرد. از همین جهت داشتن یک سبک زندگی سالم بدن ما را در وضعیت سالم و دور از بیماری ها قرار می دهد. رعایت عوامل زیر احتمال درگیر شدن با تومورها کاهش می یابد:

• داشتن یک رژیم غذایی سالم و درست
• دوری از سیگار کسیدن
• انجام ورزش های منظم
• نگه داشتن وزن بدن در شاخص توده ی مناسب