آیا تومور مننژیوم کشنده است؟ چه راه های درمانی وجود دارد؟

مننژیوم شایعترین تومور خوش خیم داخل جمجمه است. از لایه ای از بافت مننژها بوجود می آید که مغز و ستون فقرات را، می پوشاند. حدود ۹۰٪ مننژیوم ها خوش خیم هستند زیرا رشد آنها کند است و پتانسیل کمی برای انتشار دارند. تعداد کمی از مننژیوم سرطانی است. آنها می توانند به سایر قسمت های مغز و فراتر از آن ، اغلب به ریه ها منتقل شوند. در صورت کشف نشدن چه در حالت خوش خیم و چه بدخیم، می توانند آرام رشد کنند و  خیلی بزرگ شوند. در اینصورت، در بعضی از نقاط ، به شدت ناتوان کننده و تهدید کننده جدی در زندگی هستند. البته اکثر بیماری ها در صورت تشخیص و درمان دیرهنگام، برای بدن خطرناک می شوند.
تومورهای مننژیوم تا قطرهای ۲ اینچی (۵ سانتی متر) می توانند کاملاً بزرگ شوند. مننژیوم هایی که به سرعت رشد می کنند و رفتاری مانند سرطان از خود بروز می دهند ، مننژیوم غیرمعمول یا مننژیوم آناپلاستیک نامیده می شوند و خوشبختانه نادر هستند. مننژیوم حدود ۲۰ درصد از کل تومورهای منشا سر و ۱۰ درصد از تومورهای ستون فقرات را شامل می شود.
در این مقاله تومور مننژیوم مغزی را از جهات مختلف بررسی می کنیم تا میزان خطرناک بودن آن را درک کنیم. با ما همراه باشید.

انواع تومورهای مننژیوم

تومورهای مننژیوم بسته به محل قراگیری در بدن، به انواع مختلفی تقسیم بندی می شوند. عبارت اند از:

• مننژیوم سینوس غاری: نزدیک ناحیه ای اتفاق می افتد که خون دی اکسید شده، از مغز به قلب منتقل می شود.
• Cerebellopontine Angling Meningioma: در نزدیکی حاشیه مخچه واقع شده است. نوروم های صوتی نیز، به طور مکرر در این منطقه یافت می شوند.
• Meningioma محدب مغزی: در سطح بالایی محدب مغزی، قرار دارد.
• Foramen Magnum Meningioma: نزدیک دهانه قاعده جمجمه قرار دارد که قسمت تحتانی ساقه مغز از آن عبور می کند.
• Interaorbital Meningioma: در حفره های چشم یا اطراف آن قرار دارد.
• مننژیوم داخل بطنی: در محفظه های مایع واقع شده است که مایع مغزی نخاعی را، در سراسر مغز تولید و حمل می کند.
• Olfactory Groove Meningioma: در امتداد اعصاب اتصال بینی به مغز، واقع شده است.
• پارازاژیتال / منگنزوما فالکس: در مجاورت چین خورده که دو نیمکره مغز را از هم جدا می کند، قرار می گیرد.
• Petrous Ridge Meningioma: بخشی از استخوان گیجگاهی که شامل بخشهایی است که شنوایی را آسان می کند.
• حفره خلفی مننژیوم: در نزدیکی پشت مغز اتفاق می افتد.
• مننژیومای اسفنوئید: نزدیک استخوان اسفنوئید پشت چشم قرار دارد.
• مننژیوم نخاعی: در ستون فقرات ، در بعضی موارد در مقابل نخاع قرار دارد.
• Suprasellar Meningioma: در نزدیکی ناحیه جمجمه، جایی که غده هیپوفیز یافت می شود، واقع شده است.
• تنتوریم مننژیوم: در نزدیکی محل اتصال مغز به ساقه مغز ، منطقه ای معروف به مخچه، واقع شده است.

با چه علائمی خود را بروز می دهد؟

از آنجا که مننژیوم معمولاً تومورهایی با رشد آهسته هستند ، اغلب تا زمانی که کاملاً بزرگ نشوند علائم قابل توجهی ایجاد نمی کنند. بعضی از مننژیوم ها در طول زندگی بیمار بدون علامت باقی می مانند یا وقتی بیمار به علت دیگری  از نظر مغزی اسکن می شود، به طور غیر منتظره ای تشخیص داده می شوند. علائم و نشانه های ارائه شده به اندازه و محل تومور بستگی دارد. علائم شایع مننژیوم شامل موارد زیر می باشد:

• سردرد
• تشنج
• ضعف در دست ها یا پاها
• بی حسی
• مشکلات گفتاری
• تغییر در شخصیت یا رفتار
• گیجی
• خواب آلودگی
• از دست دادن شنوایی یا صدای زنگ در گوش
• حالت تهوع یا استفراغ
• اختلالات بینایی

علائم با توجه به محل قرارگیری تومور مننژیوم

علائم را می توان به طور خاص به محل مننژیوم مرتبط دانست. علائم با توجه به مکان تومور عبارت اند از:

• Falxو Parasagittal : اختلال در عملکرد مغز ، مانند استدلال و حافظه. اگر در قسمت میانی قرار داشته باشد ، احتمالاً باعث ضعف پا، بی حسی یا تشنج می شود.
• تحدب : باعث تشنج ، سردرد و نقص عصبی می شود.
• اسفنوئید : مشکلات بینایی ، از دست دادن احساس در صورت و تشنج.
• Olfactory Groove : از بین رفتن بویایی به دلیل فشرده شدن اعصابی که بین مغز و بینی قرار دارند. اگر تومور به اندازه کافی بزرگ شود ، به دلیل فشرده سازی عصب بینایی ، مشکلات بینایی ایجاد می شود.
• Suprasellar : مشکلات بینایی ناشی از فشرده سازی اعصاب بینایی .
• حفره خلفی : علائم صورت یا از دست دادن شنوایی به دلیل فشرده شدن اعصاب جمجمه ، راه رفتن ناپایدار و ناهماهنگ.
• داخل بطنی : ممکن است جریان مایع مغزی نخاعی را مسدود کرده و منجر به هیدروسفالی انسدادی شود ، به طور بالقوه منجر به سردرد ، سبکی سر و تغییر در عملکرد ذهنی می شود.
• داخل رگ : تجمع فشار در چشم ، منجر به ایجاد برآمدگی و از بین رفتن احتمالی بینایی می شود.
• ستون فقرات : کمر درد یا درد در اندام ها، ناشی از فشرده سازی اعصابی که به نخاع می ریزند.

علل به وجود آمدن و عوامل خطر این تومور

دلایل مننژیوم به خوبی شناخته نشده است. با این حال ، عوامل خطر شناخته شده وجود دارد. عبارت اند از:

• قرار گرفتن در معرض اشعه یونیزان، به ویژه دوزهای بالا ، با شیوع بالاتر تومورهای داخل جمجمه ، مخصوصا مننژیوم همراه است.
• نوروفیبروماتوز نوع ۲ ، یک اختلال ژنتیکی است. این اختلال، افراد را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به مننژیوم قرار می دهد. بیماران مبتلا به NF2 نیز بیشتر دچار مننژیوم بدخیم یا چندگانه می شوند.
• خطر مننژیوم با افزایش سن با افزایش چشمگیر پس از ۶۵ سال افزایش می یابد. کودکان ۰ تا ۱۴ سال در کمترین خطر قرار دارند. زنان میانسال دو برابر مردان در معرض ابتلا به مننژیوم هستند.

چگونه تشخیص داده می شود؟

به چند دلیل تشخیص مننژیوم دشوار می باشد. از آنجا که اکثر مننژیوم ها تومورهایی با رشد آهسته هستند و بزرگسالان را درگیر می کنند؛ علائم ممکن است به قدری ظریف باشند که بیمار یا پزشک آنها را به علائم طبیعی پیری نسبت دهند. علاوه بر سردرگمی ، گاهی برخی از علائم مرتبط با مننژیوم به دلیل سایر شرایط پزشکی می باشد. تشخیص اشتباه امری غیرمعمول نیست و در حقیقت ، تشخیص صحیح آن ممکن است چندین سال طول بکشد.
تکنیک های پیچیده تصویربرداری به تشخیص مننژیوم کمک می کند. ابزارهای تشخیصی شامل سی تی اسکن و تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) است. MRI در حین جراحی برای راهنمایی از بیوپسی بافت و برداشتن تومور نیز، استفاده می شود. برای بررسی مشخصات شیمیایی تومور و تعیین ماهیت ضایعات دیده شده در MRI از طیف سنجی تشدید مغناطیسی (MRS) استفاده می شود.
گاهی اوقات ، تنها روش برای تشخیص قطعی مننژیوم ، بیوپسی است. جراح مغز و اعصاب، نمونه برداری را انجام می دهد؛ تا از بافت برای معاینه به منظور تشخیص، خوش خیم یا بدخیم بودن تومور و درجه تومور را استفاده کند. سپس درمان متناسب با شرایط آن بیمار تجویز می کند.

درمان مننژیوم

اگر این تومور مغزی علائمی ایجاد نکند، برای تعیین رشد تومور ، اسکن منظم مغز انجام می شود. اگر رشد تومور مشکلی ایجاد کند یا اگر علائم شروع به توسعه کنند ، جراحی لازم می باشد. در صورت نیاز به عمل جراحی ، کرانیوتومی به طور معمول انجام می شود. این روش شامل برداشتن یک تکه استخوان از جمجمه است. این روش  به جراح امکان دسترسی به قسمت آسیب دیده مغز را می دهد.
سپس جراح تا آنجا که ممکن است تومور را از بین می برد. در آخر، استخوانی که در ابتدای عمل برداشته شد جایگزین می شود. محل قرارگیری مننژیوم، میزان دسترسی آن را برای جراح مشخص می کند. اگر از طریق جراحی نتوان به آن دست یافت ، از پرتودرمانی استفاده می شود. تابش باعث کوچک شدن تومور یا جلوگیری از بزرگتر شدن تومور می شود. از پرتودرمانی در صورت بدخیمی تومور و همچنین در قسمت هایی از تومور که جراح قادر به برداشتن آن نبوده باشد نیز، استفاده می شود.