تومور گلیوم : بررسی انواع، علائم، روش های تشخیص و درمان
گلیوم نوعی تومور است که در مغز و نخاع رشد می‌کند. گلیوم از سلول‌های چسبنده (گلایال) که سلول‌های عصبی را احاطه کرده و به آنها کمک می‌کند، شروع می‌شود.
سه نوع سلول گلیایی می‌توانند تومور تولید کنند. گلیوماها با توجه به نوع سلول گلیایی درگیر در تومور و همچنین ویژگی‌های ژنتیکی تومور طبقه بندی می‌شوند، که می‌تواند به پیش بینی نحوه رفتار تومور با گذشت زمان و درمان‌های به احتمال زیاد مؤثر هستند، کمک کند.
انواع گلیوم عبارت‌اند از:
- آستروسیتوماها، شامل آستروسیتوما، آستروسیتومای آناپلاستیک و گلیوبلاستوما
- اپاندیموماها، شامل اپاندیموم آناپلاستیک، آنپاندیموم مایکسوپاپیلاری و ساب اندپیموموما
- الیگودندروگلیوما، از جمله الیگودندروگلیوما، الیگودندروگلیوما آناپلاستیک و الیگواستروسیتومای آناپلاستیک
گلیوم می‌تواند بر عملکرد مغز شما تأثیر بگذارد و بسته به محل و سرعت رشد، تهدید کننده زندگی باشد. گلیوماها یکی از رایج‌ترین انواع تومورهای اولیه مغز است.
نوع گلیومای شما به تعیین درمان و پیش بینی شما کمک می‌کند. به طور کلی، گزینه‌های درمانی گلیوما شامل جراحی، پرتودرمانی، شیمی‌درمانی، درمان هدفمند و آزمایشات بالینی تجربی است.
علائم تومور گلیوم
علائم گلیوما از نظر نوع تومور و همچنین اندازه، محل و سرعت رشد تومور متفاوت است.
علائم و نشانه‌های شایع گلیوم عبارت‌اند از:
- سردرد
- حالت تهوع یا استفراغ
- گیجی یا کاهش عملکرد مغز
- از دست دادن حافظه
- تغییرات شخصیتی یا تحریک پذیری
- مشکل تعادل
- بی اختیاری ادرار
- مشکلات بینایی، مانند تاری دید، دوبینی یا از دست دادن دید محیطی
- مشکلات گفتاری
- تشنج، به ویژه در شخصی که سابقه تشنج ندارد
در صورت مشاهده علائم و نشانه‌های مشترک با گلیوم، حتماً با یک پزشک متخصص مشورت کنید.
علل ایجاد تومور گلیوم
مانند اکثر تومورهای اولیه مغز، علت دقیق گلیوم مشخص نیست. اما فاکتورهایی وجود دارد که ممکن است خطر ابتلا به تومور مغزی را افزایش دهد.
عوامل خطر
هر فاکتوری که در صورت وجود می‌تواند خطر ابتلا به تومور مغزی را افزایش دهد، عامل خطر محسوب می‌گردد. عوامل خطر تومور گلیوم عبارت‌اند از:
سن: با افزایش سن خطر ابتلا به تومور مغزی افزایش می‌یابد. گلیوماها بیشتر در بزرگسالان بین ۴۵ تا ۶۵ سال دیده می‌شود. با این حال، تومور مغزی می‌تواند در هر سنی رخ دهد. انواع خاصی از گلیوم، مانند اپاندیموما و آستروسیتومای پیلوسیتیک، در کودکان و بزرگسالان بیشتر دیده می‌شود.
قرار گرفتن در معرض اشعه: افرادی که در معرض تابش نوعی پرتو به نام پرتوهای یونیزان قرار گرفته‌اند، خطر ابتلا به تومور مغزی را در خود افزایش می‌دهند. نمونه‌هایی از پرتوهای یونیزان شامل پرتودرمانی است که برای درمان سرطان و قرار گرفتن در معرض اشعه ناشی از بمب‌های اتمی استفاده می‌شود.
اشکال متداول تشعشعات: مانند میدان‌های الکترومغناطیسی از خطوط برق و تابش فرکانس رادیویی از اجاق‌های ماکروویو، نشان نداده است که خطر ابتلا به گلیوم را افزایش می‌دهد.
مشخص نیست که آیا استفاده از تلفن همراه خطر ابتلا به سرطان مغز را افزایش می‌دهد یا خیر. برخی مطالعات ارتباط احتمالی بین استفاده از تلفن همراه و نوعی سرطان مغز به نام نوروم آکوستیک را یافته‌اند. بسیاری از مطالعات دیگر هیچ ارتباطی پیدا نکرده‌اند. ازآنجاکه تلفن‌های همراه عاملی نسبتاً جدید هستند، برای درک تأثیر بالقوه آن بر خطر سرطان، به تحقیقات طولانی مدت بیشتری نیاز است. در حال حاضر، اگر نگران ارتباط احتمالی تلفن‌های همراه و سرطان هستید، کارشناسان توصیه می‌کنند با استفاده از بلندگو یا دستگاه هندزفری، که خود تلفن همراه را از سر شما دور می‌کند، میزان مواجهه خود را محدود کنید.
سابقه خانوادگی گلیوم: به ندرت اتفاق میفتد که گلیوم در خانواده‌ها ایجاد شود. اما داشتن سابقه خانوادگی گلیوم می‌تواند خطر ابتلا به آن را دو برابر کند. بعضی از ژن‌ها با گلیوم ارتباط ضعیفی دارند، اما برای تأیید ارتباط بین این تغییرات ژنتیکی و تومورهای مغزی، مطالعه بیشتری لازم است.
روش‌های تشخیص گلیوم
روش های تشخیص تومور گلیوم شامل موارد زیر است:
سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی: این بخش شامل سؤالاتی درباره علائم بیمار، سابقه سلامت شخصی و خانوادگی است.
یک آزمایش عصبی: در این آزمون بینایی، شنوایی، گفتاری، قدرت، احساس، تعادل، هماهنگی، رفلکس‌ها و توانایی تفکر و یادآوری را آزمایش می‌کنند.
پزشک ممکن است چشم‌های شما را معاینه کند تا به دنبال تورم ناشی از فشار بر عصب بینایی شما باشد، که چشم را به مغز متصل می‌کند. این تورم – پاپیلما – نشانه‌ای است که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
اسکن مغز: تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) و توموگرافی کامپیوتری (اسکن CT یا CAT ) که از رایانه برای ایجاد تصاویر دقیق از مغز استفاده می‌کند، متداول‌ترین اسکن برای تشخیص تومورهای مغزی است.
بیوپسی: این روش برای برداشتن نمونه کوچکی از تومور برای بررسی زیر میکروسکوپ است. بسته به محل تومور، نمونه برداری و برداشتن تومور ممکن است همزمان انجام شود. اگر پزشکان نتوانند نمونه‌برداری کنند، تومور مغزی را بر اساس نتایج سایر آزمایش‌ها تشخیص می‌دهند، و برنامه درمانی را تعیین می‌کنند.
درمان تومور گلیوم
درمان گلیوم به درجه آن بستگی دارد. تومورهای مغزی دارای چهار درجه هستند. با این حال، گلیوم‌ها اغلب بر اساس پتانسیل رشد و میزان تهاجمی بودن تومور به عنوان “درجه پایین” (درجه I یا II ) یا “درجه بالا” (درجه III یا IV ) شناخته می‌شوند.
بهترین درمان برای هر بیمار، بر اساس محل تومور، علائم و درنظرگرفتن مزایای بالقوه در مقابل خطرات، بین گزینه‌های مختلف درمان (روش‌ها) انتخاب می‌گردد.
درمان گلیوما به صورت اختصاصی برای هر بیمار انجام می‌شود و ممکن است شامل جراحی، پرتودرمانی، شیمی‌درمانی یا زیر نظر گرفتن بیمار باشد.
جراحی رایج‌ترین درمان اولیه برای گلیوم است و نیاز به کرانیوتومی (باز شدن جمجمه) دارد. اگر تومور در نزدیکی مناطق مهم مغز باشد، گاهی اوقات با MRI حین عمل یا نقشه برداری از مغز انجام می‌شود.
بیوپسی گرفته شده در حین جراحی، نمونه‌های بافتی را در اختیار آسیب شناس قرار می‌دهد، وی سپس قادر به تشخیص دقیق ترکیب و ویژگی‌های تومور است تا بتوانید بهترین درمان را داشته باشید.
با جراحی همچنین می‌توان بافت تومور را برای کاهش فشار در مغز از بین برد. این ممکن است یک درمان فوری باشد.
پرتودرمانی و شیمی‌درمانی معمولاً پس از مشخص شدن و تشخیص نوع تومور، به دنبال جراحی انجام می‌شود. به این روش‌های درمانی، درمان‌های کمکی گفته می‌شود.
پرتودرمانی پس از جراحی برای برخی از انواع گلیوم یا در مناطقی که جراحی ایمن نیست انجام می‌شود. برای درمان گلیوم از سه نوع پرتودرمانی استفاده می‌شود:
- پرتودرمانی خارجی
- رادیو جراحی استریوتاکتیک
- تابش داخلی
شیمی‌درمانی، از جمله ویفر (wafer) و درمان هدفمند، برای برخی از گلیوماهای درجه بالا پس از جراحی و پرتودرمانی توصیه می‌شود.
- شیمی‌درمانی سیستمیک یا استاندارد
- ویفرهای شیمی‌درمانی (به عنوان مثال، Gliadel®)
- درمان هدفمند
پس از درمان، ممکن است اسکن مغزی (معمولاً MRI) برای بررسی رشد تومور انجام شود. گاهی اوقات اسکن‌ها مناطقی را نشان می‌دهد که شبیه تومور عودکننده هستند، اما این اغلب بافت مرده یا تغییر در بافت سالم ناشی از پرتودرمانی، شیمی‌درمانی یا هر دو است. جراحان مغز و اعصاب و متخصصان نورورادیولوژی این موضوع را دقیقاً بررسی می‌کنند تا مشخص شود آیا گلیوما عود کرده است یا خیر. در این صورت، جراح مغز و اعصاب ممکن است یک روش جراحی دیگر را توصیه کند.
دیدگاه کاربران