همه چیز درباره ی سیاتیک ؛ بررسی علائم، علت، تشخیص و درمان آن

سیاتیک نامی است که، به درد ناشی از تحریک عصب سیاتیک گفته می شود. هر چیزی که این عصب را تحریک کند می تواند باعث درد خفیف تا شدید شود. اغلب ، اصطلاح “سیاتیک” با درد کمر عمومی، اشتباه گرفته می شود. این عصب چندین عضله در پایین ساق را کنترل می کند و احساسات لازم را برای پوست ساق پا تأمین می کند. سیاتیک یک بیماری نیست ، بلکه علامت یک مشکل دیگر مربوط به عصب سیاتیک، می باشد. 
به طور معمول ، سیاتیک فقط یک طرف بدن شما را درگیر می کند. درد همراه با آن، می تواند شدید باشد ، اما بیشتر موارد در طی چند هفته با درمان های غیر جراحی برطرف می شود. افرادی که دچار سیاتیک شدید هستند که با ضعف پا یا تغییرات روده یا مثانه همراه است؛ جراحی گزینه درمانی برای آن ها می باشد.
در این مقاله اطلاعات کاملی درباره ی سیاتیک، علل، علائم و درمان آن را در اختیارتان قرار داده ایم. با ما همراه باشید.

سیاتیک چیست؟

سیاتیک، درد عصبی ناشی از آسیب یا تحریک عصب سیاتیک است که از ناحیه باسن منشا می گیرد. عصب سیاتیک طولانی ترین و ضخیم ترین عصب (تقریباً به عرض انگشت) در بدن است. از پنج ریشه عصبی، دو مورد از ناحیه کمر به نام ستون فقرات کمری و سه مورد از قسمت انتهایی ستون فقرات به نام استخوان خاجی تشکیل شده است:. پنج ریشه عصب با هم جمع می شوند و یک عصب سیاتیک راست و چپ را، تشکیل می دهند. در هر طرف بدن شما ، یک عصب سیاتیک از طریق باسن عبور می کند و دقیقاً به زیر زانو ختم می شود. سپس، عصب سیاتیک به سایر اعصاب منشعب می شود ، که به سمت پایین پای شما و پا و انگشتان شما ادامه می یابد.
آسیب واقعی به  عصب سیاتیک نادر است ، اما از اصطلاح “سیاتیک” معمولاً برای توصیف هر دردی که از قسمت پایین کمر منشعب شده و به پاها ساطع می شود ، استفاده می شود.

چه عواملی باعث به وجود آمدن سیاتیک می شوند؟

در برخی موارد، سیاتیک در دوران بارداری یا در اثر آسیب های شدید مانند داشتن تصادف سنگین به وجود میآید. به طور کلی سیاتیک، توسط چندین بیماری مختلف پزشکی،  به وجود می آید.  از جمله:

• دیسک فتق یا لغزنده، که باعث فشار به ریشه عصب سیاتیک می شود. این شایعترین علت سیاتیک است. دیسک ها بالشتک های بین هر مهره ستون فقرات هستند. دیسک فتق زمانی رخ می دهد، که مرکز ژله ای داخل دیسک از دیواره ی خارجی خود بیرون بریزد.
• بیماری دیسک انحطاطی : سایش طبیعی دیسک های بین مهره های ستون فقرات، است. ساییدگی دیسک ها باعث کوتاه شدن قد آنها و باریک شدن مجاری عصب می شود در نتیجه تنگی نخاع به وجود می آید.
• تنگی نخاع ، باریک شدن غیرطبیعی کانال نخاع است. این باریک شدن فضای موجود برای نخاع و اعصاب را، کاهش می دهد.
• اسپوندیلولیستیز: لغزش یک مهره است. در آن مهره ای که با آن که در بالای یک مهره دیگر، قرار دارد؛ خارج از ردیف خود، قرار گرفته و دهانه ای را که عصب از آن خارج می شود ، باریک می کند. استخوان نخاعی خارج شده، عصب سیاتیک را، مورد فشار قرار می دهد .
• آرتروز: خارهای استخوان می توانند، اعصاب کمر را فشرده کنند.
• تومور: تومورهایی که در کانال نخاع کمر وجود دارند؛ عصب سیاتیک را فشرده می کنند.
• سندرم Piriformis : نوعی بیماری است؛ که با سفت یا اسپاسم شدن عضله پیریفورمیس ، عضله کوچکی که در عمق باسن قرار دارد ، به وجود می آید. این بیماری، عصب سیاتیک را تحت فشار قرار داده و تحریک می کند. سندرم Piriformis یک اختلال عصبی عضلانی غیرمعمول است.
• سندرم Cauda equina یک بیماری نادر اما جدی است. روی دسته اعصاب انتهای نخاع به نام cauda equina تأثیر می گذارد. این سندرم باعث درد در پایین پا ، بی حسی در اطراف مقعد و از دست دادن کنترل روده و مثانه می شود.

علائم به چه شکل هایی بروز می یابند؟

 علائم  عبارت اند از:

• • درد متوسط ​​تا شدید در ناحیه کمر ، باسن و پایین پا.
  • بی حسی یا ضعف در کمر ، باسن یا پا.
  • دردی که با حرکت بدتر می شود.
  • ناتوانی در حرکت
  • احساس سوزن سوزن شدن در ساق پا ، انگشتان پا یا پا.
  • از دست دادن کنترل روده و مثانه

دلیل سیاتیک ناشی از بارداری چیست؟

درست است که سیاتیک در بارداری شایع است اما برخلاف تصور عموم، در زنان باردار، دلیل اصلی ابتلا به سیاتیک، افزایش وزن نمی باشد. دلیل اصلی این است که ،برخی از هورمون های بارداری، باعث شل شدن رباط های آنها می شوند. رباط ها مهره ها را درکنار هم نگه می دارند. از دیسک ها محافظت کرده و ستون فقرات را ثابت نگه می دارند. رباط های شل شده  باعث ناپایداری ستون فقرات و لغزش دیسک ها می شود. این فرایند منجر به سوزاندن اعصاب و ایجاد سیاتیک می شود. همچنین وزن و موقعیت کودک  به عصب فشار وارد کند.
خبر خوب این است که روش هایی برای کاهش درد سیاتیک در دوران بارداری وجود دارد و درد پس از تولد برطرف می شود. فیزیوتراپی و ماساژ درمانی ، دوش آب گرم ، گرما ، داروها و سایر اقدامات می توانند به بیمار کمک کنند. 

سیاتیک چگونه درمان می شود؟

هدف از درمان کاهش درد و افزایش تحرک است. درمان هر فرد مبتلا به سیاتیک، باتوجه به  نوع و شدت درد و علت درد متفاوت است. در بعضی از بیماران ، ممکن است ابتدا یک درمان تهاجمی تر انجام شود. اما به طور کلی ابتدا از درمان های غیرجراحی استفاده می شود و در صورت بهبود نیافتن، از جراحی استفاده می شود. روش های درمانی غیر جراحی عبارت اند از:

• استفاده از کمپرس یخ یا گرم: ابتدا از کمپرس  یخ برای کاهش درد و تورم استفاده کنید. کیسه های یخ را در حوله بپیچید و به منطقه آسیب دیده بمالید. به مدت ۲۰ دقیقه و چند بار در روز، این کار را، انجام دهید. پس از گذشت چند روز اول، در صورت بودن درد، سراغ کمپرس های گرم بروید.
• مصرف داروها: از داروهایی برای کاهش درد ، التهاب و تورم استفاده می شود. بسیاری از داروهای رایج در این گروه، شامل داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) مانند آسپرین ، ایبوپروفن و ناپروکسن نامیده می شوند. در صورت مصرف آسپرین مراقب باشید. زیرا آسپرین می تواند در برخی افراد، باعث زخم و خونریزی شود. استامینوفن نیز، تاثیرگذار می باشد.
  داروهای شل کننده عضلانی مانند سیکلوبنزاپرین را، برای تسکین ناراحتی مرتبط با اسپاسم عضلات، تجویز می شود. داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای و داروهای ضد تشنج از دیگر داروهای دارای تسکین دهنده درد هستند.
• فیزیوتراپی: هدف از فیزیوتراپی، یافتن حرکات ورزشی است؛ که با کاهش فشار بر عصب ، درد را، کاهش می دهد. یک برنامه ورزشی باید شامل تمرینات کششی برای بهبود انعطاف پذیری عضلات و ورزش های هوازی مانند پیاده روی و شنا باشد.
• تزریق کورتیکواستروئید: داروی ضد التهاب در قسمت کمر است، که به کاهش درد و تورم در اطراف ریشه های عصبی آسیب دیده کمک می کند. تزریق باعث تسکین درد کوتاه مدت (به طور معمول تا سه ماه) می شود و تحت بی حسی موضعی به عنوان یک درمان سرپایی انجام می شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه شود؟

در صورتی که اقدامات فرد برای بازگشت سلامتی و بهبود بیماری  موثر واقع نشود نیاز است بیمار به پزشک مراجعه کند تا از وضعیت حاد آن جلوگیری شود. ممکن است پزشک برای درمان قطعی بیماری سیاتیک از روش تهاجمی جراحی استفاده کند. 

درمان سیاتیک با جراحی

جراحی ستون فقرات معمولاً توصیه نمی شود. مگر اینکه بیمار با سایر روشهای درمانی، درمان نشده باشد، درد نیز افزایش یافته باشد و همچنین بیمار کنترل مثانه یا روده را از دست داده باشد. جراحی معمولاً در طی یک سال پس از بروز علائم در نظر گرفته می شود. گزینه های جراحی برای تسکین درد سیاتیک عبارتند از:

• میکرودیسککتومی: یک روش جراحی کم تهاجمی می باشد. در این روش، قطعات دیسک فتق که به عصب فشار آورده اند، برداشته می شوند.
• لامینکتومی: ، در برخی موارد، لامینا (بخشی از استخوان مهره ای ؛ سقف کانال نخاع)، باعث فشار بر عصب سیاتیک می شود. در این روش جراحی لامینا، برداشته می شود.

خطرات جراحی ستون فقرات چیست؟

اگرچه این روش ها بسیار ایمن و موثر در نظر گرفته می شوند ، اما همه جراحی ها خطرات زیادی دارند. خطرات جراحی ستون فقرات شامل موارد زیر است:

• خون ریزی.
• عفونت
• لخته شدن خون.
• آسیب عصبی.
• نشت مایع نخاعی.
• از دست دادن کنترل مثانه یا روده.

آیا می توان پیشگیری کرد؟

برخی از علت های سیاتیک ، مانند بیماری دیسک تخریبی، بارداری یا زمین خوردن تصادفی قابل پیشگیری نمی باشد. اگرچه جلوگیری از همه موارد سیاتیک ممکن نیست ، اما انجام اقدامات زیر می تواند به محافظت از کمر و کاهش خطر، کمک موثری کند:

• حفظ کردن حالت درست بدنی : پیروی از تکنیک های خوب وضعیت بدن، هنگام نشستن ، ایستادن ، بلند کردن اشیا و خواب به کاهش فشار روی کمر، کمک می کند.
• سیگار نکشیدن: نیکوتین، خون رسانی به استخوان ها را کاهش می دهد. این فرایند، باعث ضعیف شدن ستون فقرات و دیسک های مهره ای می شود. درنتیجه، فشار بیشتری به ستون فقرات و دیسک وارد می شود و باعث مشکلات کمر و ستون فقرات می شود.
• داشتن وزن سالم: وزن اضافی و رژیم غذایی نامناسب با التهاب و درد در بدن، همراه است. هرچه به وزن ایده آل بدن، نزدیکتر باشید ، فشار کمتری به ستون فقرات وارد می کنید.
• ورزش کردن به طور دائمی: انجام ورزش هایی شامل کشش برای انعطاف پذیری مفاصل و تمرینات برای تقویت عضلات کمر و شکم، برای حفظ سلامتی شما، بسیار مفید می باشد. همچنین ، به مدت طولانی ننشینید.
• خود را از آسیب دیدن در امان نگه دارید: در هنگام استفاده از پله ها، رانندگی کردن و سایر فعالیت های خود، دقت کافی داشته باشید تا ستون فقرات شما دچار آسیب های ناگهانی نشوند.

چه عوارضی با سیاتیک همراه است؟

بیشتر افراد، به طور کامل از سیاتیک بهبود می یابند. اما گاهی اوقات عوارضی، به همراه دارد. درد مداوم و پایدار یکی از عوارض سیاتیک می باشد. اگر عصب به شدت آسیب دیده باشد ، ممکن است ضعف عضلانی مزمن نیز، رخ دهد. در ضعف عضلات ناشی از سیاتیک، با ایجاد بی حسی در پا، راه رفتن طبیعی، غیر ممکن می شود. سیاتیک به طور بالقوه می تواند باعث آسیب دائمی عصب شود.

اگر دچار سیاتیک هستم باید استراحت کنم؟

مقداری استراحت و تغییر در نوع و سطح فعالیت لازم می باشد. با این حال ، استراحت بیش از حد و عدم تحرک بدنی می تواند درد شما را بدتر کرده و روند بهبودی را کند می کند. حفظ بیشتر فعالیت، برای انعطاف پذیری و تقویت عضلات، بسیار مهم است.