عمل تنگی کانال نخاع گردن به چند طریق انجام می‌شود؟

ستون فقرات گردنی از ۷ مهره تشکیل شده است. بین مهره‌های بالایی و پایینی، دیسک قرار دارد. دیسک بین مهره‌ای موجب حرکت مهره‌ها بر روی هم شده و نقش جذب‌کننده شوک‌های وارده به ستون مهره را هم ایفا می‌کند. دیسک بین مهره‌ از دو قسمت مرکزی و محیطی تشکیل شده است که قسمت مرکزی آن نوکلئوس نام دارد که ضربه‌های وارد شده به ستون فقرات را جذب می‌کند. در اطراف آن آنولوس قرار دارد که نوکلئوس را حمایت خواهد کرد. در حقیقت نوکلئوس ژلاتینی بوده و قسمت آنولوس مانند رباط عمل می‌کند. نخاع ستونی است که از رشته‌ها و سلول‌های عصبی فراوانی تشکیل شده است و درون لوله‌ای استخوانی به نام ستون فقرات قرار دارد. به هر علتی که این لوله استخوانی دچار تنگی شود می‌تواند نخاع را تحت فشار قرار دهد. زمانی که این تنگی در ستون مهره گردنی ایجاد شود به آن تنگی کانال نخاع گردنی (Cervical spinal stenosis)می‌گویند. برای درمان تنگی کانال نخاعی می‌توانید از درمان‌های غیر جراحی بهره‌مند شوید، اما در صورتی که درمان‌های غیر جراحی مؤثر واقع نشد پزشک به شما عمل تنگی کانال نخاع گردن را پیشنهاد می‌کند. 

انواع جراحی تنگی کانال نخاع گردن

در صورتی که درمان غیر جراحی پاسخگو نباشد، پزشک عمل تنگی کانال نخاع گردن را پیشنهاد می‌دهد. زیرا طبیعتاً بیماری به حدی پیشرفت کرده و شدید است که بیمار ناچار به انجام عمل تنگی کانال نخاع گردن خواهد بود. انواع روش‌های جراحی تنگی کانال نخاعی شامل: 

لامینوتومی و فورامینوتومی

اگر دیسک (برآمدگی استخوان مهره) بر رشته عصبی نخاع فشار وارد کند، این روش جراحی پیشنهاد می‌شود. در طی این جراحی دهانه کانال نخاعی بزرگ شده تا جا برای رشته‌های عصبی بیشتر شود. این روش جراحی می‌تواند به صورت باز انجام بگیرد و یا کار با رد کردن لوله از کنار ستون فقرات انجام خواهد شد. در این وضعیت پزشک از تصاویر اشعه ایکس برای دیدن مهره‌ها استفاده می‌کند و بخش مورد نظر را از طریق همین لوله خارج کرده تا دهانه بزرگ‌تر شود.

لامینکتومی

در این جراحی لامینا (بخش بالایی مهره‌های ستون فقرات) برداشته خواهد شد. برداشتن این بخش، فضای کانال نخاعی را افزایش می‌دهد و فشار را از روی نخاع برمی‌دارد. گاهی محافظ کانال نخاعی که در اطراف نخاع با پوشش استخوانی است به نخاع فشار می‌آورد. در این حالت برای حذف فشار باید تمام یا بخشی از تیغه را حذف شود، به همین دلیل لامینا برداشته خواهد شد. انجام این جراحی به تجهیزات سخت‌افزاری خاصی نیاز دارد. 

دیسککتومی

گاهی دیسک (زائده استخوانی بیرون زده) به حدی بزرگ است که جراح تصمیم می‌گیرد آن قسمت را حذف کند تا فضای کانال نخاعی باز و رشته عصبی آزادانه از میان آن عبور کنند. گاهی دیسککتومی با برش کمتر و وارد کردن جراحت کمتر به بافت سالم انجام می‌شود. برای این کار پزشک از ابزار جراحی کوچک و خاصی استفاده می‌کند که به آن میکرودیسککتومی می‌گویند. 

فیوژن ستون فقرات

در برخی از موارد تنگی کانال نخاعی به علت مهره‌ها جابه‌جایی می‌باشد. زمانی که یک یا چند مهره از محل خود خارج شوند منجر به تنگی کانال نخاعی خواهد شد. در این وضعیت جراح مهره‌ها را در جای صحیح خود قرار خواهد داد و توسط میله و پیچ آن را ثابت خواهد کرد تا حرکت نکند. به این جراحی فیوژن ستون فقرات می‌گویند. این میله‌ها و مهره‌ها در طی جراحی فیوژن در بدن بیمار باقی خواهد ماند. 

کورپکتومی و گرافت استرات

در روش کورپکتومی (Corpectomy) جراح جسم چند مهره مجاور را از بدن خارج و فضای خالی ایجاد شده را با استخوان پیوندی (گرافت استرات  Strut graft) که از محل دیگر تهیه شده جایگزین می‌کند. از پیچ و پلاک برای بی‌حرکت نگاه‌داشتن مهره‌ها و گرافت استفاده می‌شود. از این روش در درمان تنگی های شدید کانال‌ نخاعی استفاده می‌شود.

جراحی تثبیت برای مشکل تنگی مجرای نخاعی

برخی از بیماران بعد از عمل تنگی کانال نخاع گردن به جراحی تثبیت نیاز پیدا خواهند کرد که مهره‌هایی را که از جای خود حرکت کرده‌اند را در جای خود تثبیت کنند. اگر یک یا چند مهره از جای خود حرکت کند، نخاع را تحت فشار قرار داده یا ممکن است که آن را در حالتی بدون محافظ رها نماید. در این عمل جراحی از پیوند استخوانی و استخوان‌های خود بیمار یا تجهیزاتی مانند میله، پیچ و غیره استفاده می‌شود تا محیط اطراف نخاع را تثبیت نماید. استخوانی که تازه‌واردشده یا تجهیزات جدید به مرور به استخوان‌های قدیمی جوش خورده و در جای خود ثابت خواهند شد. به این عمل جراحی تثبیت جوش نخاعی می‌گویند. 

تشخیص تنگی کانال نخاعی گردن

پزشک بعد از معاینه بیمار و گفته‌های بیمار درمورد علائم از روش‌های تصویربرداری برای تشخیص تنگی کانال نخاعی گردن استفاده می‌کند. این روش‌های تصویربرداری شامل:

• رادیوگرافی ساده
• سی تی اسکن
• ام آر آی
• همچنین کمک گرفتن از الکترومایوگرافی

عوارض احتمالی جراحی تنگی کانال نخاعی

مثل هر عمل دیگری، جراحی تنگی کانال نخاعی نیز عوارضی را به همراه دارد. عوارض احتمالی جراحی تنگی کانال نخاعی شامل:

• عدم تغییر در وضعیتی که به خاطر آن عمل انجام شده است.
• شکست یا خرابی ابزاری که در محل عمل به کار برده شده است.
• عدم بهبود همجوشی استخوانی (شبه آرتروز)
• عفونت یا درد در محل پیوند استخوان
• خطرات عمومی بیهوشی
• آسیب به نخاع یا اعصاب

مراقبت‌های پس از جراحی تنگی کانال نخاعی

• داروهای مسکن ابتدا به صورت وریدی تزریق می‌شوند و مصرف داروهای خوراکی بعد از داروهای تزریقی آغاز می‌شود. 
• تغذیه بیمار ابتدا مایعات است، تا زمانی که فرد توانایی خوردن غذاهای جامد را پیدا کند. 
• کم‌کم حرکات فیزیکی بیمار برای جلوگیری از بی‌تحرکی و تحلیل عضلات و بازگرداندن دایره حرکتی او به حالت طبیعی با کمک فیزیوتراپیست انجام می‌شود. 
• ممکن است نیاز باشد که ۲ الی ۴ هفته مجبور به استفاده از مسکن ضد درد باشید تا درد بعد از عمل تنگی کانال نخاعی را ساکت کنید. در ضمن حداقل تا ۲۴ ساعت نباید رختخواب خود را ترک کنید.
• بعد از جراحی تنگی کانال نخاعی دستورالعمل‌هایی برای نحوه نشستن، ایستادن، نشستن و بلند شدن به شما داده می‌شود که با کمترین میزان سایش استخوان‌های مهره‌های ستون فقرات حرکت می‌کنند و فرد درد کمتری را احساس می‌کند. 
• به دستورالعمل‌های پزشک خود به دقت عمل کنید.
• درست نشستن و درست ایستادن را یاد بگیرید.
• اجسام را به شکل صحیح بلند و جابه‌جا کنید.
• وزن مناسب برای کاهش دردهای ناحیه ستون فقرات می‌تواند اثربخش باشد. همواره وزن خود را پایین نگه‌دارید.
• غذای سالم بخورید و رژیم غذایی کم چرب داشته باشید. از مصرف سبزی‌های تازه غافل نشوید. غذاهای حاوی کلسیم می‌تواند به بهبود شما کمک کند.
• سیگار کشیدن را ترک کنید.
• مصرف الکل را نیز قطع کنید.
• اگر دچار تب، عفونت یا افزایش درد شدید باید سریعاً پزشک را مطلع کنید.
• استراحت در دوران نقاهت عمل تنگی کانال نخاعی بسیار مهم و حیاتی است. باید به بدن خود استراحت دهید تا بهبودی پیدا کنید.