آیا دیسک کمر خوب می شود ؟ چه راهکارهای درمانی برای آن وجود دارد؟

ستون فقرات ناحیه کمری انسان از تعدادی مهره تشکیل شده است که هریک‌ از آن‌ها به وسیله یک دیسک از مهره دیگر جدا می‌شود. زمانی که یکی از این دیسک‌ ها در اثر فشار زیاد یا ضعف، آسیب ببینید، دچار بیرون‌زدگی شده و باعث ایجاد درد در ناحیه کمر و پاها می‌شود. درد ناشی از دیسک کمر یکی از شایع‌ ترین دردهای مربوط به ستون فقرات است که سالانه افراد بسیاری را درگیر می‌کند. این درد تا جایی ادامه می‌یابد که قدرت بسیاری از فعالیت‌ها را از فرد می‌گیرد و حتی گاهی او را در انجام کارهای روزانه خود ناتوان می‌کند. در این موارد بیمار از خود می ‌پرسد، آیا دیسک کمر خوب می‌شود و درمانی دارد؟ با ما در ادامه مطلب  همراه باشید تا جواب این سوال را پیدا کنید.  

دیسک کمر چیست؟

ستون فقرات انسان دارای ۲۶ مهره است که هریک از آن‌ها  از طریق یک صفحه بیضی‌شکل با نام دیسک از دیگری جدا می‌شوند. دیسک‌های بین مهره‌ای از دو بخش تشکیل شده‌اند. بخش خارجی دیسک که جنسی سخت شبیه غضروف دارد و مانند یک حلقه قسمت نرم دیسک را احاطه می‌کند. اگر این لایه سخت در اثر وارد شدن ضربه یا به  دلیل فرسایش ناشی از کهولت سن، آسیب ببیند،  دچار پارگی شده و هسته مرکزی آن خارج می‌شود. در این صورت می‌گوییم بیرون‌زدگی دیسک اتفاق افتاده است. زمانی که این بیرون‌زدگی در یکی از ۴ مهره ناحیه کمر اتفاق بیفتد، به آن  دیسک کمر گفته می‎شود.
بیرون‌زدگی دیسک کمر مراحل مختلفی دارد. در صورتی که میزان آسیب زیاد باشد، ماده‌ی نرم دیسک به طور کامل از لایه سخت خود خارج شده و به سمت کانال نخاعی حرکت می‌کند. ورود این ماده به کانال نخاعی باعث تنگی کانال می‌شود و بر روی نخاع و ریشه‌های اعصاب فشار وارد می‌کند. این فشار مشکلات بسیاری را برای بیمار ایجاد می‎کند و در صورتی که به موقع درمان نشود، خطرات جدی را به دنبال دارد.   

علل ابتلا به دیسک کمر

پارگی یا بیرون‌زدگی دیسک کمر دلایل متعددی دارد که عبارتند از:

• نقص ژنتیکی : مهم‌ترین دلیل پارگی دیسک، نقص ژنتیکی است. ساختار دیسک برخی از افراد به صورت ژنتیکی ضعیف است. این افراد باید مراقبت بیشتری از ستون فقرات خود داشته باشند و از انجام فعالیت‌های سنگین بپرهیزند. هر فشار یا ضربه شدیدی که به مهره‌های این افراد وارد شود، به دیسک آسیب رسانده و در نهایت باعث پارگی آن می‌شود.
• کهولت سن : از دیگر دلایل بیرون‌زدگی دیسک می‌توان به کهولت سن اشاره کرد. دیسک‌های بین‌مهره‌ای با افزایش سن  مایع خود را از دست می‌دهند و خشک می‌شوند. این خشکی باعث فرسایش هرچه بیشتر دیسک و ترک خوردن آن می‌شود که در نهایت پارگی دیسک را ایجاد می‌کند.
• ضربه‌های ناگهانی : ضربه‌های ناگهانی که به ستون فقرات وارد می‌شود، پارگی دیسک و بیرون‌زدگی مایع داخلی آن را به دنبال دارد. این ضربه‌ها به دلایل مختلفی چون تصادف، زمین خوردن سخت، سقوط از بلندی و … رخ می‌دهد و فشار زیادی را به ستون فقرات و دیسک‌های بین‌مهره‌ای وارد می‌کند.
• فعالیت‎‌های سنگین : افرادی که به دلیل موقعیت شغلی‌شان، مجبور به انجام فعالیت‌های سنگین در درازمدت هستند، در معرض ابتلا به پارگی دیسک قرار دارند. انجام فعالیت‎‌های سنگین باعث فشار بر روی دیسک‌ها شده و احتمال ضعیف شدن بافت آن‌ها را افزایش می‌دهد.
• ایستادن یا نشستن ناصحیح : قرار دادن بدن در حالت ناصحیح فشار زیادی را به ناحیه کمر وارد می‌کند و در درازمدت باعث ضعف دیسک و در نهایت پارگی آن می‌شود.

علائم دیسک کمر

اولین و مهم‌ترین نشانه دیسک کمر، درد در ناحیه کمر است که گاهی اوقات تا باسن و پاها نیز ادامه پیدا می‌کند. افرادی که دچار دیسک کمر می‌شوند، علائم دیگری نیز دارند که عبارتند از:

• درد در ناحیه کمر که در هنگام نشستن یا بلند شدن بیشتر می‌شود.
• تیر کشیدن ناحیه آسیب‌دیده، پشت باسن، ران و ساق پا
• اسپاسم یا گرفتگی عضلانی
• احساس گزگز یا بی‌حسی در پاها
• ضعف عضلانی

در صورتی که هریک از علائم بالا را در خود مشاهده کردید، هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کرده و در صورت تشخیص دیسک، درمان را آغاز نمایید. دقت داشته باشید، هرچه بیشتر درمان را به تعویق بیندازید، وضعیت دیسک بدتر شده و درد تشدید خواهد شد. در صورتی که درمان دیسک کمر در زمان مناسب آغاز نشود، پارگی شدت پیدا کرده  و باعث آسیب به نخاع و ریشه‌های عصبی می‌شود که در این صورت مشکلات بیشتری را برای بیمار به دنبال دارد. در این مواقع فرد با علائمی چون فلج شدن پاها یا بی‌اختیاری در ادرار یا مدفوع مواجه می‌گردد.

آیا دیسک کمر خوب می‌شود؟

تا این‌جا به معرفی دیسک کمر پرداخته و اطلاعاتی در مورد علت ابتلا به دیسک کمر و علائم آن در اختیارتان قرار دادیم. یکی از مهم‌ترین علائم دیسک کمر، کمردرد است که در برخی مواقع تا قسمت باسن و پاها کشیده می‌شود و چنان شدید می‌گردد که فرد را حتی در انجام کارهای روزانه خود ناتوان می‌کند. در اغلب مواقع این سوال برای بیمار ایجاد می‌شود که آیا دیسک کمر خوب می‌شود و او می‌توان دوباره فعالیت‌های سابق خود را از سر گیرد؟
در جواب این سوال باید می‌گوییم، بله! درمان‌های متعددی برای دیسک کمر وجود دارد که بسته به سن، شرایط جسمی بیمار و شدت پارگی ایجاد شده، توسط پزشک تجویز می‌شود. در صورتی که بیماری در مراحل اولیه باشد، پزشک درمان‌های ساده‌ای چون استراحت، ورزش‌های ملایم، گرمادرمانی و سرمادرمانی، فیزیوتراپی و غیره را برای بیمار تجویز می‌کند. در صورتی که دیسک پیشرفت کرده و میزان پارگی زیاد باشد، پزشک به ناچار راهکارهای سخت‌تری مانند جراحی را برای درمان دیسک کمر در نظر می‌گیرد.

راهکارهای درمانی دیسک کمر

درمان‌های غیر جراحی

درمان‌های غیرجراحی دیسک کمر عبارتند از:

استراحت 

اولین توصیه پزشک به بیمار، استراحت است. فردی که دچار دیسک کمر شده است باید فعالیت‌های شدید بدنی و ورزشی را کنار گذاشته و مدتی به کمر خود استراحت دهد. ایجاد تغییرات و بهبود وضعیت بدن در حالت نشسته، ایستاده و خوابیده نیز از جمله مواردی است که باید موردتوجه قرار گیرد.

گرما درمانی

گرما یکی از راهکارهای کاهش گرفتگی عضلات است که در مواجه با دیسک کمر پیشنهاد می‌شود. گرما باعث افزایش جریان خون و اکسیژن سلول‌ها شده و به کاهش درد کمر کمک می‌کند. 

سرما درمانی

کمپرس یخ یکی از راه‌های کاهش التهاب ناشی از بیرون‌زدگی دیسک است که معمولا در این موارد پیشنهاد می‌شود.

تجویز دارو

در صورتی که بیمار درد شدیدی در ناحیه آسیب‌دیده داشته باشد، پزشک داروهای مسکن، ضدالتهاب و شل‌کننده‌های عضلانی را برای کاهش درد تجویز می‌کند. 

فیزیوتراپی

طب فیزیکی و توانبخشی یکی از مهم‌ترین راهکارهای درمانی دیسک کمر است که توسط پزشک متخصص انجام می‌شود. پزشک معالج برنامه خاصی را برای درمان بیمار در نظر می‏گیرد و از حرکات ورزشی و تمرین‌های ملایم برای تقویت عضلات و کاهش درد ناحیه آسیب‌دیده استفاده می‌کند.

کمربند طبی

ثابت نگه داشتن ستون فقرات، یکی از راهکارهایی است که پزشک معالج برای کاهش درد بیمار پیشنهاد می‎دهد. در این‌جا بیمار موظف می‌شود تا از کمربندهای طبی برای نگهداری عضلات کمر و حمایت از آن‌ها، استفاده نماید. 

شاکویوتراپی

شاکویوتراپی، یکی از جدیدترین روش‌های درمانی است که تکانه‌های انرژی را به بافت‌های آسیب‌دیده وارد کرده و از طریق افزایش جریان خون در ناحیه موردنظر، باعث تسریع روند بازسازی سلولی و بهبودی بیمار می‎شود. این درمان ممکن چند هفته یا چندماه طول بکشد.

تزریق مستقیم دارو

در صورتی که راهکارهای بالا موثر نباشد، پزشک برای کاهش درد بیمار از تزریق مستقیم دارو استفاده می‌کند. تزریق استروئید در ناحیه اپیدورال، یکی از رایج‌ترین موارد تزریق مستقیم است که برای کاهش التهاب بیمار و درد ناشی از آن انجام می‌شود.
این نکته را در نظر داشته باشید که اگر به موقع درمان را پیگیری نکنید، ممکن است دیسک به طور کامل تخریب شود که این مسئله باعث سر خوردگی مهره‌ها بر روی هم و در نهایت شکستگی و تخریب آن‌ها می‌شود. تخریب مهره‌ها مشکلات بسیار زیادی را برای فرد ایجاد می‌کند و نیاز به عمل‌های جراحی سنگین و کار گذاشتن پلاتین و دیگر وسایل فلزی دارد. علاوه بر این، در صورتی که پارگی دیسک شدید باشد، مایع به طور کامل از آن خارج شده و به درون کانال نخاعی می‌ریزد. این مسئله باعث تنگی کانال شده و فشار زیادی را بر روی نخاع و اعصاب وارد می‌کند. آسیب به نخاع عواقب بسیاری برای بیمار دارد و راهکاری جز عمل جراحی برای پزشک باقی نمی‌گذارد. بنابراین، اگر می‌خواهید هرچه زودتر بهبودی خود را به دست آورید و فعالیت‌هایتان را مانند سابق ادامه دهید، در مراحل اولیه شروع بیماری درمان را آغاز نمایید. به این نکته نیز توجه داشته باشید که انتخاب یک پزشک حاذق و  تشخیص صحیح، در درمان بیماری تاثیر بسیار زیادی دارد.

سخن آخر

همان‌طور که می‌دانید، زندگی ماشینی امروز امکان تحرک و فعالیت را از انسان‌ها گرفته و احتمال بروز بیماری‌های استخوانی، خصوصا در ناحیه کمر را افزایش داده است. نشستن طولانی‌مدت بر روی صندلی، عدم تحرک عضلانی، بلند کردن نادرست اشیای سنگین، ایستادن و خوابیدن غیر اصولی و … از جمله مواردی است که باعث ایجاد بیماری‌های کمری می‌شود و انسان را با دردهایی بسیار شدید مواجه می‌کند. با توجه به این موارد می‌توان گفت، اگر بتوانید خود را از آسیب‌های کمری دور نگه دارید، دیگر نگران  ابتلا به دیسک کمر و عواقب ناشی از آن نخواهید بود. برای پیشگیری از دیسک کمر کافیست ورزش‌ کنید، تغذیه سالم داشته باشید، وزن خود را در حد ایده‌آل نگه دارید و از انجام کارهایی که به کمر شما آسیب می‌زند، خودداری نمایید. اگر به هر دلیلی به این بیماری مبتلا شدید، نگران درمان آن نباشید! در صورت بروز علائم دیسک کمر، هرچه زودتر به پزشک مراجعه نموده و درمان خود را در  مراحل اولیه بیماری پیگیری نمایید تا زودتر بهبود یابید.