آبسه مغزی چیست؟ علائم، تشخیص و درمان آن
آبسه مغزی مجموعه‌ای از چرک است که در پاسخ به عفونت یا ضربه ایجاد می‌شود، آبسه یک وضعیت جدی و تهدید کننده زندگی است. در گذشته، یک آبسه مغزی به طور ثابت کشنده بود، اما محققانی اشاره کردند که پیشرفت در تشخیص و درمان را به طور قابل توجهی افزایش یافته است. این درمان‌ها بسته به اندازه آبسه و محل تشکیل آن در مغز متفاوت است. آبسه‌های مغزی مردان بالغ زیر ۳۰ سال را تحت تاثیر قرار می‌دهند. دربین کودکان، بیشتر در سنین ۴ تا ۷ سال آبسه‌های مغزی رشد می‌کنند. نوزادان تازه متولد شده نیز در معرض خطر هستند. واکسیناسیون باعث کاهش بروز آبسه مغزی در کودکان خردسال شده است.
آبسه مغزی چه علائمی دارد؟
علائم و نشانه‌های آبسه مغزی به شرح زیر است:
سردرد یکی از علائم شایع آبسه مغزی است. سردرد (۶۹ تا ۷۰ درصد موارد). تب (۴۵-۵۳ درصد). تشنج (۲۵-۳۵ درصد). حالت تهوع و استفراغ (۴۰ درصد). تشنج ممکن است اولین علامت آبسه باشد. تهوع و استفراغ معمولاً با افزایش فشار در داخل مغز رخ می‌دهد. درد معمولا از کنار آبسه شروع می‌شود و ممکن است به آرامی یا ناگهانی شروع شود. تغییرات در وضعیت روحی و روانی در ۶۵ درصد موارد رخ می‌دهد و ممکن است منجر به موارد زیر شود:
- گیجی
- خواب آلودگی و بی حالی
- تحریک پذیری
- تمرکز ذهنی ضعیف
- پاسخگویی ضعیف
- فرآیندهای فکری کند
- کما (احتمالا)
مشکلات عصبی ۵۰ تا ۶۵ درصد از افراد مبتلا به آبسه مغزی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این مشکلات معمولاً به دنبال سردرد می‌آیند و در عرض چند روز یا چند هفته ظاهر می‌شوند و می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- ضعف عضلانی
- ضعف یا فلج در یک طرف بدن
- مشکلات گفتاری، مانند گفتار نامفهوم
- هماهنگی ضعیف
- سفت شدن گردن، پشت یا شانه‌ها
- تاری دید، دوبینی یا خاکستری
علائم آبسه مغزی ناشی از ترکیبی از عفونت، آسیب بافت مغز و فشار بر مغز است، زیرا آبسه رشد می‌کند تا فضای بیشتری را اشغال کند. اگر سردردتان ناگهان بدتر شد، ممکن است به این معنی باشد که آبسه ترکیده است. در دو سوم موارد، علائم تا ۲ هفته وجود دارد. به طور متوسط، پزشکان این مشکل را ۸ روز پس از شروع علائم تشخیص می‌دهند.
علت آبسه مغزی چیست؟
آبسه مغزی به احتمال زیاد ناشی از عفونت باکتریایی یا قارچی در بخشی از مغز است. انگل‌ها نیز می‌توانند باعث ایجاد آبسه شوند. هنگامی که باکتری‌ها، قارچ‌ها یا انگل‌ها بخشی از مغز را آلوده می‌کنند، التهاب و تورم ایجاد می‌شود. در این موارد، آبسه شامل سلول‌های مغزی آلوده، گلبول‌های سفید فعال و مرده و ارگانیسم‌هایی است که مشکل را ایجاد می‌کنند. با تجمع سلول‌ها، دیواره یا غشایی در اطراف آبسه ایجاد می‌شود. این به جداسازی عفونت و جلوگیری از گسترش آن به بافت سالم کمک می‌کند. اگر آبسه متورم شود، فشار فزاینده‌ای بر بافت مغز اطراف وارد می‌کند. جمجمه انعطاف پذیر نیست و نمی‌تواند منبسط شود. فشار ناشی از آبسه می‌تواند رگ‌های خونی را مسدود کند و از رسیدن اکسیژن به مغز جلوگیری کند و این منجر به آسیب یا تخریب بافت ظریف مغز می‌شود.
نحوه ورود عفونت به مغز
عفونت‌های مغزی به دلایل مختلفی نسبتاً نادر است. یکی از دلایل شامل سد خونی-مغزی، شبکه‌ای محافظ از رگ‌های خونی و سلول‌ها است. این اجزای خاصی را از خونی که به سمت مغز جریان می‌یابد مسدود می‌کند، اما به دیگران اجازه عبور می‌دهد. گاهی اوقات، عفونت می‌تواند از سد خونی مغزی عبور کند. این می‌تواند زمانی اتفاق بیافتد که التهاب به سد آسیب برساند و منجر به ایجاد شکاف شود. عفونت از سه مسیر اصلی وارد مغز می‌شود. ممکن است:
- از طریق خون ناشی از عفونت که در قسمت دیگری از بدن است.
- از یک مکان مجاور مانند گوش پخش می‌شود.
- ناشی از جراحات تروماتیک یا جراحی عفونت از ناحیه دیگری از بدن
اگر عفونت در جای دیگری از بدن رخ دهد، ارگانیسم‌های عفونی می‌توانند از طریق جریان خون حرکت کنند، سد خونی مغزی را دور بزنند و وارد مغز شده و آن را آلوده کنند.
بین ۹ تا ۴۳ درصد از آبسه‌ها ناشی از پاتوژن‌هایی هستند که از قسمت دیگری از بدن منتقل شده‌اند. بسیاری از آبسه‌های باکتریایی مغز از ضایعه‌ای در جای دیگری از بدن نشات می‌گیرند. یافتن ضایعه اولیه بسیار مهم است چون ممکن است در آینده عفونت تکرار شود. فردی که سیستم ایمنی ضعیفی دارد بیشتر در معرض خطر ابتلا به آبسه مغزی ناشی از عفونت خونی است. یک فرد ممکن است سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشد اگر:
- آن‌هایی کهHIV داشته باشد.
- ایدز داشته باشد
- نوزادان زیر ۶ ماه
- افرادی که تحت درمان شیمی درمانی هستند.
- افرادی که از داروهای استروئیدی طولانی مدت استفاده می‌کنند.
- کسانی که پیوند عضو داشته‌اند.
انواع عفونت‌های مغزی که منجر به آبسه مغزی می‌شود!
شایع‌ترین عفونت‌های شناخته شده برای ایجاد آبسه مغزی عبارتند از:
اندوکاردیت: عفونت دریچه قلب
پنومونی: عفونت‌های ریه
عفونت‌های شکمی: مانند پریتونیت، التهاب دیواره داخلی شکم و لگن سیستیت یا التهاب مثانه و سایر عفونت‌های لگنی
عفونت گوش میانی: اگر این عفونت درمان نشود می‌تواند منجر به آبسه مغزی شود.
اوتیت میانی: عفونت گوش میانی
ماستوئیدیت: عفونت استخوان پشت گوش
عفونت می‌تواند از یک منطقه مجاور سرایت کند و این عامل ۱۴ تا ۵۸ درصد منبع مطمئن آبسه‌های مغزی است. اگر عفونت از داخل جمجمه شروع شود، به عنوان مثال در بینی یا گوش، می‌تواند به مغز سرایت کند. محل آبسه به محل و نوع عفونت اصلی بستگی دارد.
آبسه مغزی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص آبسه مغزی، پزشک علائم و نشانه‌ها را ارزیابی می‌کند و به سوابق پزشکی و سفر اخیر بیمار نگاه می‌کند. آنها باید بدانند که آیا فرد اخیرا عفونت داشته است؟ سیستم ایمنی ضعیفی دارد؟ علائم ممکن است مشابه علائم سایر بیماری‌ها و شرایط باشد، بنابراین تشخیص زمان‌بر است. اگر پزشک بتواند دقیقاً زمان شروع علائم و نحوه پیشرفت آنها را مشخص کند، تشخیص آسان‌تر خواهد بود. پزشک برای تشخیص دقیق آزمایش‌هایی را مورد بررسی قرار می‌دهد.
آزمایش خون، برای بررسی سطوح بالای گلبول‌های سفید خون که می‌تواند نشان‌دهنده عفونت باشد. اسکن‌های تصویربرداری، مانند ام‌آرآی یا سی‌تی‌اسکن، که در آن آبسه به صورت یک یا چند نقطه نشان داده می‌شود. آسپیراسیون با هدایت CT، نوعی بیوپسی سوزنی، که شامل نمونه‌برداری از چرک برای تجزیه و تحلیل است. تعداد مرگ و میر ناشی از آبسه‌های مغزی در دهه‌های اخیر کاهش یافته است، به دلیل استفاده معمول روزافزون از CT و MRI اسکن در تشخیص.
آبسه مغزی چگونه درمان می‌شود؟
درمان به طور کلی شامل جراحی و دارو خواهد بود. پیشرفت‌های اخیر در پزشکی و فناوری به این معنی است که شانس بهبودی از آبسه مغزی در حال حاضر بسیار بیشتر از گذشته است. معمولاً اگر پزشک مشکوک به آبسه مغزی باشد، فوراً آنتی بیوتیک‌های وسیع الطیف تجویز می‌کند، زیرا آبسه می‌تواند زندگی را تهدید کند. اگر آزمایشات نشان دهد که عفونت به جای باکتریایی ویروسی است، پزشک درمان را بر این اساس تغییر می‌دهد. اثربخشی درمان به موارد زیر بستگی دارد:
- اندازه آبسه
- چند آبسه وجود دارد
- علت آبسه
- وضعیت کلی سلامتی فرد
اگر قطر آبسه کوچکتر از ۱ اینچ باشد، فرد احتمالا فقط داروهای آنتی بیوتیک، ضد قارچ یا ضد ویروس داخل وریدی دریافت می‌کند. با این حال، پزشک ممکن است نیاز به تخلیه آبسه کوچکتر داشته باشد تا تعیین کند کدام آنتی بیوتیک بهترین است. اگر قطر آبسه بزرگتر از ۱ اینچ باشد، پزشک باید آن را آسپیره کند، تخلیه کند یا برش دهد. اگر چندین آبسه وجود داشته باشد، بریدن آنها ممکن است بسیار خطرناک باشد. در این حالت ، جراح آسپیراسیون را توصیه می‌کند. فرد همچنین برای هر عفونت اولیه، به عنوان مثال در ریه‌ها، شکم یا بینی، به درمان نیاز دارد.
دیدگاه کاربران